Vanaf 9 juli, papieren kaartje NS verdwijnt.

Geplaatst op 07-07-2014 10:02
Bron           NS




Na 175 jaar komt er een einde aan het reizen met een papieren treinkaartje. Wie vanaf 9 juli met de trein wil, moet een OV-chipkaart gebruiken. Het is de grootste wijziging in de geschiedenis van het vervoerbewijs.

Het was een kaartje waarop het opstappunt, de eindbestemming en de datum staat. Een tastbaar bewijs van een treinrit, dat nu verdwijnt.

Vroeger  kon gekozen worden tussen drie verschillende klassen, die werden vermeld op de kaartjes. Doordat een groot deel van de Nederlandse bevolking in die tijd niet kon lezen, gingen de meeste mensen in het meest luxueuze gedeelte van de trein zitten, terwijl ze daar niet voor betaald hadden.

Op die manier werd voor het eerst zwartgereden, aangezien er ook reizigers waren die zich voordeden als analfabeet. Daar werd vrijwel meteen een antwoord op gevonden door alle rijtuigen verschillende kleuren te geven.

In 1842 werd de spoorlijn doorgetrokken tot Leiden, daarna volgde Den Haag en uiteindelijk ook Rotterdam (1847). Voor al die stations werden kaartjes voorgedrukt, die aan het einde van de rit ingeleverd dienden te worden. De stationschef controleerde of alle gekochte kaartjes wel klopten. Dit beroep was zo belangrijk, dat er een borg van 5.000 gulden betaald moest worden om de functie te krijgen.

Het innemen van alle kaartjes werd op een gegeven moment te omslachtig vanwege de toename van stations en reizigers. Op een gegeven moment werden er miljoenen kaartjes verkocht, die allemaal handmatig werden uitgeknipt. Daarom deed in 1857 het Edmondson-kaartje zijn intrede.

De Engelse uitvinder Thomas Edmondson bedacht in 1840 een machine die grote aantallen voorgedrukte kartonnen kaarten kon produceren. De uitvinding werd snel opgepikt door spoorbedrijven in andere landen en in 1857 dus ook in Nederland.

Omstreeks 1875 begonnen de spoorwegen met het lokken van de reiziger met kortingskaarten en speciale aanbiedingen. Zo waren er speciale tarieven voor plezierreisjes en voor kinderen.

Sinds 1982 worden kaartjes uitgeprint met een computer. De verkoop werd geautomatiseerd en klanten konden bij de automaat hun vervoerbewijs halen. Loketten bleven bestaan, maar het werden er wel steeds minder.
Bij de automaat toetsten mensen het nummer van een treinstation in om zo hun bestemming aan te geven, waarna er een geprint kaartje uit kwam. Dat ging in het begin met een hoop gepruttel, later werkte het systeem geruisloos. Tegenwoordig kunnen reizigers met een aanraakscherm een kaartje kopen in de automaat.
Wennen

Het computer-geprinte kaartje bestaat nog steeds, maar deze vorm beleeft zijn laatste dagen. De NS heeft de reiziger sinds 2009 laten wennen aan de OV-chipkaart en heeft het afschaffen van het papieren kaartje meerdere malen uitgesteld. Maar in het 175e jubileumjaar van de spoorwegen gaat het er echt van komen.

Mensen die in de toekomst af en toe met de trein reizen en daar graag een tastbaar bewijs van willen, kunnen kiezen voor een papieren chipkaart voor eenmalig gebruik. Voor die nostalgie moet wel een prijs worden betaald: een toeslag van 1 euro, en er kan niet met korting gereisd worden.
Bronnen: Het Spoorwegmuseum, Nederlandse Spoorwegen

**************